●خون چیست؟
خون نوعی بافت است؛به این دلیل به خون بافت گفته می شود که خون شامل مجموعه ای از سلول های ویژه است که وظایف اعمال خاصی انجام میدهد.حجم خون یک انسان بالغ حدود 5.5 لیتراست ودرواقع 7یا 8 درصد وزن یک انسان راخون تشکیل می دهد.می توان گفت که اولین بافتی که بشر آن را مورد تحقیق و بررسی قرارداد خون است.
حدودا درسال 1996 مشخص شد که خون از دو بخش تشکیل شده است.این دو بخش شامل سلول ها و مایع است.مسیر خون یک طرفه است و در یک جریان چرخشی بسته حرکت می کند و با انقباضات ریتمیک قلب در رگ ها به جلو حرکت می کند.خون یک شاره نیز هست؛حالت شاره ای خون نیز به علت وجود سلول های خونی در ماده ی میان سلولی و زمینه ای مایعی به نام پلاسما شناوراند.
کاراصلی خون رساندن اکسیژن و موادمغذی مانند گلوکز به بافت و نیزکمک به دفع مواد زائد مانند CO2 و اسید لاکتیک از بافت هاست و نیز می توان اشاره کرد که خون نقش دفاعی در برابر میکرو ارگانیسم ها دارد.
از لحاظ حجمی 55درصد خون از پلاسما و 45 درصد خون از سلول های خونی است.
●سرم خون
سرم بخش مایع خون پس از لخته شدن است ودر واقع اگر خون را از سیستم چرخشی خارج کنیم لخته می شود.این لخته شامل مایع زرد روشن به نام سرم و عناصر سلولی است.درواقع سرم بخش مایع خون بدون فاکتورهای انعقاد یا سلول های خونی است.
•ترکیبات سرم خون:
آب_پلاسما_آلبومین_گلوبولین ها_هورمون و آنزیم ها_موادنیتروژنی_موادمغذی_گازها_فیبرینوژن_آمینواسیدها
●پلاسما خون
پلاسما مایع شفاف متمایل به زرد است و حالتی نسبتا چسبناک دارد که در سانتریفیوژ خون در سطح قرار می گیرد.پلاسما بخش آبکی خون است.91 درصد پلاسما را آب و 7 درصد آن را پروتئین ها و 2 درصد باقی مانده آن را سایر ویتامین ها،مواد قندی،مواد لیپیدی،هورمون ها و اسید های آمینه و لیپو پروتئین ها راتشکیل می دهد.پروتئین عمده پلاسما آلبومین است که پروتئین اصلی خون است که توسط کبد ساخته می شود و از جمله مهمترین وظیفه آن حفظ فشار اسمزی خون است.از دیگر پروتئین های خون فیبرینوژن و گلوبین ها هستند.فیبرینوژن درکبد سنتز می شود.در پروسه انعقاد خون فیبرینوژن که محلول است براثر فعال شدن آنزیم ترومبین به رشته های نامحلول فیبرین تبدیل می شود.گلوبین ها از نظر وزن مولکولی به سه دسته گاما گلوبین ها،بتا گلوبین ها،آلفا گلوبین ها تقسیم بندی می شوند که می توان گفت که گاما گلوبین ها مهمترین آنها هستند که به نام آنتی بادی یا ایمونوگلوبین ها مشهور هستند.
•آب پلاسما:
بخش زیاد پلاسما(91درصد) آب است.آب پلاسما دو منشا دارد؛
-آب غذایی
-آب متابولیک حاصل از آب میان بافتی سلول ها
●تفاوت سرم خون و پلاسما خون
پلاسما مایعی شامل سلول های خونی به صورت معلق است و سرم مایعی بدون فاکتور انعقادی یا سلول های خونی است.
هنگامیکه برای آزمایش خون به آزمایشگاه مراجعه میکنیم،واژه های پلاسما و سرم را می شنویم.تفاوت این دو مایع اغلب باعث ایجاد سردرگمی برای ما می شود زیرا بسیار شبیه به هم هستند؛در واقع هردو مایع شفاف و به رنگ زرد روشن(کاهی) هستند.گاهی رنگ پلاسما و سرم به دلیل همولیز(پاره شدن گلبول های قرمز،نامناسب بودن نمونه خونی یا عفونت فرد)به رنگ صورتی یا قرمز تغییر رنگ می دهد.همچنین اگر رنگ آن دو زرد تیره باشد فرد یرقان دارد و اگر کدر باشد ممکن است بدلیل وجود لیپیددر خون یا آلودگی توسط باکتری باشد.
•چگونگی جداسازی سرم و پلاسما:
برای بدست آوردن سرم عمل خونگیری را انجام می دهیم و خون را درون لوله آزمایش تمیز و خالی می ریزیم و چند دقیقه صبر می کنیم تا خون لخته شود؛ که در واقع دو قسمت بوجود می آید که قسمت بالایی مایع خون است و در قسمت تحتانی سلول های خونی است.درمایع خون پروتئین هایی قرار دارند که کار انعقاد و لخته کردن خون را برعهده دارند.تازمانی که خون در رگ ها جریان دارد مدام از سلول های آندو تلیال رگ ها، ضدانعقاد ها ترشح می شود که این پروتئین های انعقادی را غیر فعال می کند.اما در لوله آزمایش ضدانعقاد ها حضور ندارند و بنابراین مواد انعقادی فعال می شوند و برای انجام وظایف خود به سمت سلول های قرمز در پایین لوله می روند و توری را ایجاد می کنند که RBC ها را به دام می اندازند.حال این مایع زرد رنگ درون لوله آزمایش را که فاکتور های انعقادی ندارند را سرم خون می نامند.
حال اگر قبل از اینکه خون گرفته شده را از سرنگ به داخل لوله انتقال دهیم،درلوله ماده ضد انعقادی طبیعی یا شیمیایی بریزیم،فاکتورهای انعقادی غیر فعال می مانند(همان شرایط درون رگ در بدن انسان).در نتیجه مایع زردرنگی حاوی فاکتورهای انعقادی خواهیم داشت که پلاسمای خون نام دارد.
درواقع برای تهیه سرم لوله را در سانتریفیوژ قرار می دهیم و مایع بدست آمده سرم است زیرا اجازه دادیم که خون لخته شود و فیبرینوژن به فیبرین تبدیل شود و فیبرین درداخل لخته باقی می ماند و از مایع خون جدا می شود؛پس به مایع خون که فیبرینوژن ندارد سرم می گویند.وبرای پلاسما پس از خونگیری نمی گذاریم که خون لخته شود و بوسیله هپارین،سیترات(چلاتورکلسیم)،EDTA،اگزالات یا گذاشتن در یخچال آنزیم های انعقادی را غیرفعال می کنیم و پس از گذاشتن در سانتریفیوژ مایع بالایی لوله پلاسماست.پس مایعی که فیبرینوژن دارد پلاسما نام دارد.نتیجه می گیریم که تفاوت اصلی بین سرم خون و پلاسما در وجود فیبرینوژن است.سایر پروتئین ها،آنتی ژن ها،آنتی بادی ها،آنزیم ها و الکترولیت های خون در سرم موجودند.
•کاربرد سرم خون در پزشکی:
سرم معمولا برای آزمایش های تشخیص مختلف مثل آزمایش آلایزا برای تعیین سطح مواد مغذی مختلف،هورمون ها و سایر موارد درخون فرد استفاده می شود و نیز برای تعیین سطوح کلسترول،پروتئین ها،قند و دیگر موارد موجود در خون بکار می رود و نیز برای تعیین نوع گروه های خونی استفاده می شود.
•کاربرد پلاسما در پزشکی:
پلاسما اغلب برای تزریق به افرادی که از هموفیلی یا دیگر اختلالات انعقاد خون،ضعف ایمنی،شوک و یا سوختگی رنج می برند،استفاده می شود.
•دلایل استفاده از پلاسما به جای خون:
مدت نگهداری پلاسما پس از جداشدن از خون افزایش می یابد به عنوان مثال پلاسمای منجمد می تواند تا یک سال ذخیره شود.نکته مهم در مورد پلاسما این است که می تواند در بدن بعد از 2 الی 3 روز جایگزین شود؛درحالی که خون کامل مدت زمان بیشتری را برای جایگزینی در بدن می خواهد.به همین علت بیشتر مواقع پلاسما به جای خون کامل اهدا می شود.
سرم نیز بدلیل وجود آنتی ژن های بیشتری از پلاسما و خون، برای آزمایش بهتر است و به همین علت سرم نیز از خون استخراج می شود.
درپایان می توان گفت این موضوعاتی که مطرح کردیم،تفاوت های جزئی هستند که در کل منجر به پیامدهای بسیار مهمی می شوند.
:: موضوعات مرتبط:
مقالات مهندسی زیست،
،
:: برچسب‌ها:
تفاوت سرم خون و پلاسما,
خبرنامه وب سایت:
تبادل لینک هوشمند 
